Liber de episcopis Mettensibus

(Деяния мецких епископов)


Автор: Paulus Diaconus (Павел Диакон)

Описание:

Название дано издателем, в Repertorium Fontium имеет название Gesta episcoporum Mettensium, также называется Libellus de numero sive ordine episcoporum qui sibi ab ipso praedicationis exordio in Mettensi civitate successerunt. История епископов Меца (Мозель), написанная по поручению епископа Ангильрама (766-791 гг.) в качестве похвалы мецской церкви и посвященная Ангильраму. Она возникла в тесной связи с Liber Pontificalis и описывает епископов Меца от Климента, предполагаемого основателя церкви, до предшественника Ангильрама, Хродеганга (742-766 гг.). Изначальный текст находится только в бременской рукописи, все остальные содержат расширенную редакцию жития св. Климента (BHL 1859), внесенную в текст в 10/11 вв. Это житие Климента дошло до нас и в отдельных списках, равно как и житие св. Арнульфа. Текст начинается словами: Postquam peractis omnibus, quae cum patre pro mundi salute gerenda disposuerat.

Рукописи – Mss.

Bremen, Staats- und Universitaetbibliothek, msc 0036, f. 4r-18v конец 9 в. / начало 10 в. из Страсбурга

Bruxelles, KBR, 8953-8954, f. 185r-191v 17 в.

Gent, Universiteitsbibliotheek, 307, f. 49r-55v 11 в. из Трира, монастырь св. Максимина

Metz, Bibliotheques-Mediatheques, 494, f. 46r-62r 11 в. из Меца, монастырь св. Арнульфа

Paris, Bibliotheque nationale de France, Ms. lat. 5294, f. 1v-16v 11 в. из Меца

Trier, Bibliothek des Bischoeflichen Priesterseminars, Hs. 36, f. 146v-153v 13 в. из Трира, монастырь св. Максимина

Trier, Stadtbibliothek, HS 1160/462 8°, f. 93r-104r 12 в., из Трира, монастырь св. Евхария - св. Матфея

Trier, Stadtbibliothek, HS 1164/466 4°, f. 225r-227r начало 16 в., из Эберхардсклаузена, краткая редакция под названием Vita sancti Clementis episcopi Metensis et aliorum eiusdem civitatis pontificum

M. Keuffer – G. Kentenich, Beschreibendes Verzeichnis der Handschriften der Stadtbibliothek zu Trier. 8. Verzeichnis der Handschriften des historischen Archivs, Trier 1914, 230-231

Литература о рукописях

см. Edd. Kempf (2013) 33-39

см. Edd. Santarossa (2015) 19-104

G. H. Pertz (MGH SS, 2), 1829, 260-261

E. Duemmler, Aus Handschriften, Neues Archiv der Gesellschaft fuer aeltere deutsche Geschichtskunde 3 (1878) 187-191

S. Hellmann, Die Bremenser Handschrift von des Paulus Diaconus Liber de episcopis Mettensibus, Neues Archiv der Gesellschaft fuer aeltere deutsche Geschichtskunde 30 (1905) 467-470

P. Chiesa – F. Stella, в La trasmissione dei testi latini del medioevo – Mediaeval latin texts and their transmission (Te.Tra.), 2 (Millennio medievale, 57), сост. P. Chiesa – L. Castaldi, Firenze 2005, 495-497

D. Kempf, A textual detournement: from Paul the Deacon's Liber de episcopis Mettensibus to the Vita Clementis, Early medieval Europe 20 (2012) 1-16

Издания – Edd.

M. Freher, Corpus Francicae historiae veteris et sincerae, Hanoviae 1613, 171-177 первое издание под названием Libellus de numero sive ordine episcoporum qui sibi ab ipso praedicationis exordio in civitate Mettensi successerunt, по бременской рукописи

A. Calmet, Histoire ecclesiastique et civile de Lorraine, 1, Nancy 1728 Preuves pp. 51-60, по мецской рукописи

G. H. Pertz (MGH SS, 2), 1829, 260-268 под названием Liber de episcopis Mettensibus und Libellus de numero sive ordine episcoporum qui sibi ab ipso praedicationis exordio in civitate Mettensi successerunt, главным образом по изданиям Фреера и Кальме

J. P. Migne, Patrologiae cursus completus. Series Latina, 95, Parisiis 1841-1864, 699-710, 710-722 по изд. Пертца и изд. Кальме

D. Kempf, Paul the Deacon: Liber de episcopis Mettensibus (Dallas Medieval Texts and Translations, 19), Paris – Leuven – Walpole 2013, 48-88 дополненная редакция

Ch. Santarossa, Paolo Diacono: Liber de episcopis Mettensibus (Edizione Nazionale dei Testi Mediolatini d'Italia, 38), Firenze 2015 первоначальная редакция

Переводы – Transl.

Англ.

см. Edd. Kempf параллельно с лат. текстом

Литература – Comm.

см. Edd. Kempf, pp. 1-44

O. G. Oexle, Die Karolinger und die Stadt des heiligen Arnulf, Fruehmittelalterliche Studien 1 (1967) 250-364

K.-U. Jaeschke, Die Karolingergenealogien aus Metz und Paulus Diaconus, Rheinische Vierteljahrsblaetter 34 (1970) 190-218

E. Sestan, La storiografмa dell'Italia longobarda: Paolo Diacono, в La storiografia altomedievale, 1 (Settimane di studio del Centro Italiano di Studi sull‘ alto Medioevo, 17,1), Spoleto 1970, 357-386

A. Poensgen, Geschichtskonstruktionen des fruehen Mittelalters zur Legitimierung kirchlicher Ansprueche in Metz, Reims und Trier, Augsburg 1973 Diss. Marburg 1971

M. Sot, Historiographie episcopale et modele familial en Occident au IXe s., Annales. Economies, Societes, Civilisations 33 (1978) 433-449

W. Goffart, Paul the Deacon's "Gesta episcoporum Mettensium" and the Early Design of Charlemagne's Succession, Traditio 42 (1986) 59-94

H. Flammarion, Les sources narratives en Lorraine autour de l'an Mil, в Religion et culture autour de l'an Mil. Royaume capetien et Lotharingie. Actes du Colloque Hugues Capet 987-1987: La France de l'An Mil, Auxerre 26-27 juin 1987 / Metz, 11-12 septembre 1987, сост. D. Iogna-Prat – J.-Ch. Picard, Paris 1990, 301-308 о данном тексте стр. 302

G. Arnaldi, Annali, cronache, storie, в Lo spazio letterario del medioevo. I: Il medioevo latino, 1: La produzione del testo, 2, сост. G. Cavallo – E. Menesto – C. Leonardi, Roma 1993, 463-513 о данном тексте стр. 485-489

M. T. Fattori, I santi antenati carolingi fra mito e storia: agiografie e genealogie come strumento di potere dinastico, Studi medievali, Ser. III 34 (1993) 509-511

M. Sot, Le "Liber de episcopis Mettensibus" dans l'histoire du genre "Gesta episcoporum", в Paolo Diacono: Uno scrittore fra tradizione longobarda e rinnovamento carolingio. Atti del Convegno Internazionale di Studi. Cividale del Friuli – Udine, 6-9 maggio 1999, сост. P. Chiesa, Udine 2000, 527-549

D. Kempf, Paul the Diacon's Liber de episcopis Mettensibus and the Role of Metz in the Carolingian Realm, Journal of Medieval History 30 (2004) 279-299

M. Sot, Faut-il reediter le Livre des eveques de Metz de Paul Diacre?, в Retour aux sources. Textes, etudes et documents d'histoire medievale offerts а Michel Parisse, Paris 2004, 971-977

M. Embach, Trierer Literaturgeschichte. Das Mittelalter (Geschichte und Kultur des Trierer Landes, 8), Trier 2007, 195-196

S. Elling, Institution versus Individuum, Dioezese versus Dynastie. Zu Motiven der Wahrnehmung von Vergangenheit in Paulus Diaconus' "Liber de Episcopis Mettensibus", в Zwischen Wort und Bild. Wahrnehmungen und Deutungen im Mittelalter, сост. H. Bleumer, Koeln - Weimar - Wien 2010, 203-238

A. Hari, Ecrire l'histoire des eveques de Metz de Paul Diacre а Martin Meurisse (VIIIe-XVIIe s.), в Ecrire l'histoire а Metz au Moyen Age. Actes du colloque organise par l'Universite Paul-Verlaine de Metz, 23-25 avril 2009, сост. M. Chazan – G. Nauroy, Bern 2011, 9-27 о данном тексте стр. 11-14

A. Hari, Presenter la ville de Metz dans les Gestes des eveques de Metz (VIIIe-XVIIe siecles), в Metz: les eveques et leur ville au Moyen age. Actes de la table ronde tenue а Metz les 13 et 14 mars 2008, сост. Ch. Barralis, Metz 2014, 61-77 о данном тексте стр. 64-65

Ch. Santarossa, The creation of a model for the episcopal historiography: the Liber de episcopis Mettensibus of Paul the Deacon, Studi medievali, Ser. III 55 (2014) 551-564

H. Reimitz, History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity, 550-850 (Cambridge studies in medieval life and thought, Series 4, 101), Cambridge 2015, 386-388

Ch. Santarossa, La rinascita carolina nel "Liber de episcopis Mettensibus" di Paolo Diacono, в Il secolo di Carlo Magno. Istituzioni, letterature e cultura del tempo carolingio (MediEVI, 11), сост. I. Pagani – F. Santi, Firenze 2016, 201-228

Ch. Heath, The Narrative Worlds of Paul the Deacon. Between Empires and Identities in Lombard Italy, Amsterdam 2017, 86-107

H. H. Anton, Studien zu fruehen roemischen Amts- und Bischofslisten, besonders zu den Bischoefen ('Paepsten') Clemens und Silvester und ihrer mittelalterlichen Rezeption, Zeitschrift der Savigny-Stiftung fuer Rechtsgeschichte. Kanonistische Abteilung 107 (2021) 48-150 о данном тексте стр. 84-88

Упоминания

Chronicon monasterii Murensis

Gesta episcoporum Mettensium