Fontes Olivenses

(Источники из Оливы)

(Старшая оливская хроника, b, d)

(Средняя оливская хроника, a)


Описание:

Источники 13 по 15 в. из монастыря Олива (около Гданьска, орден цистерцианцев, воев. Померания, диоцез Кульм, ныне Гданьск). Речь идет о следующих текстах:

a) Annales Olivenses, продолжениие Chronica Olivensis (см. ниже под b), за годы 1356-1545;

b) Chronica Olivensis, история герцогства Восточного Поморья и соседних стран, начиная с основания монастыря в 1186 по 1350 г.;

c) эпитафия первого аббата Дитарда в 21 леонинских гекзаметрах (Inc.: “Prefuit hic primus qui vita non fuit imus”);

d) Exordium Ordinis Cruciferorum oder Chronica de Prussia, история Тевтонского ордена имеющая связь с хрониками Николая фон Ерошина и Петра из Дусбурга, причем зависимость и, таким образом, возраст Exordium'а не могут быть точно определены;

e) Tabulae fundatorum et benefactorum, две истории герцогов Восточного Поморья, одна - от основания монастыря по 1296 г., вторая - как продолжение первой по 1467 год. Согласно Хиршу, они написаны в 16 в., согласно Кетжинскому - вскоре после 1467 гг. Они опираются на Chronica Olivensis и содержат две эпитафии герцога Святополка I. Третья таблица содержит надгробную надпись погребенных в Оливе герцогов в 13 рифмованных гекзаметрах (Inc.: “Hi tenuere quondam Pomerane ducatum”).

Рукописи - Mss.

Berlin, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Nachlass Oelrichs, 466 a), b), d), e), список 18 в. из рукописи Codex Gdansk 391/421

Cittа del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Chig. lat. Q II 51 два фрагмента d) 15 в.

Gdansk, Archiwum Panstwowe, 391/420 до 1903 г. Koenigsberg, Staatsarch., 4° 613 b, ff. 2r-8v e), ff. 9r-35r b) и d), ff. 35r-53v a) с дополнениями, список 17 в. из рукописи грейфсвальдской библиотеки

Gdansk, Archiwum Panstwowe, 391/421 до 1903 г. Koenigsberg, Staatsarch., 4° 613 c, ff. 1r-5v e), ff. 6r-28v b) und d), ff. 30r-48r a) с лакунами, 17 в.

Gdansk, Archiwum Panstwowe, 391/422 до 1903 г. Koenigsberg, Staatsarch., 4° 613 a, извлечения из a), b), c), d), e), 17 в.

Gdansk, Archiwum Panstwowe, Codex Archivi 300 ранее в Москва, библ. им. Ленина, собрание Н. П. Румянцева, фонд 256, Ин. 155, до 1862 г. Санкт-Петербург, Румяцевский музей, Cod. extran., Sect. II N. 22, e), 19 в.

Greifswald, Stadtarchiv, Rep. 38, Hs. Adelung 15 19 в.

Greifswald, Universitaetsbibliothek, Acc. 22156, f. 1-73v saec. xvii, бывшая. Ms. 11 8°, ранее I, 6, затем Boruss. 4° 6: ff. 1r-13v e), 15r-50v b) и d), 51r-73v a)

Goettingen, Niedersaechsische Staats- und Universitaetsbibliothek, 4° Cod. Ms. theol. 207 d), извлечение 15 в.

Krakow, Biblioteka Jagiellonska, Przyb. 57/52, f. 74-114 до 1927 Dzikow, Bibl. Tarnowski, P. 4. N. 26, ff. 74-79 e), ff. 79-103 b) и d), ff. 103-114 a) с дополнениями, 17 в.

Kуrnik, Biblioteka Kуrnicka. Polska Akademia Nauk, Ms. 65 ff. 25-30 (2) e), ff. 33-60 (2) b) с лакунами и d), ff. 61-70 (2) a), f. 149 (2) c), 18 в.

Linkoeping, Stifts- och landsbibliotek, H. 3 a, f. 1v-5v до 1874 B 84, e), 15 в.

Lwiw, Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka, fond N° 4, rkp. N° 636 до 1939 Lwуw, Bibl. Baworowski 636, ff. 76r-80r e), ff. 80r-86v b) и d), 19 в. с лакунами

Stockholm, Kungliga biblioteket, D 1360 16 в.

Torun, Archiwum Panstwowe w Toruniu, Kat. II, XIII, 55 ранее. Ratsbibliothek B. fol. 30, e) список 18 в.

Wroclaw, Zaklad Narodowy im. Ossolinskich. Biblioteka Ossolineum, Cod. Pawl. 123, f. 1-41 ранее в. Lwуw, Bibl. Pawlikowski, b) и d) с дополнениями 15 в.

Издания - Edd.

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 5 (1874) 627-644 a) под названием Die mittlere Chronik von Oliva

W. Ketrzynski, в Mon. Polon, hist., 1, 6 (1893) 360-382 a)

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 1 (1861) 669-674, 686-726 b) вместе с d) под названием De prima fundatione Monasterii Olivae

H. Zeissberg, Ueber eine Handschrift zur aelteren Geschichte Preussens und Livlands, Altpreussische Monatsschrift, 8, 1871, 587, 589-599 b), варианты и дополнения из вроцлавского кодекса

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 5 (1874) 594-595, 602-623 b) вместе с d) под названием Die aeltere Chronik von Oliva, ранняя редакция из вроцлавской, ватиканская редакция - из геттингенской рукописи

W. Ketrzynski, в Mon. Polon, hist., 1, 6 (1893) 310-350 b)

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 5 (1874) 644 n. 1, c) из оришинальной рукописи в церкви Оливы.

W. Ketrzynski, в Mon. Polon, hist., 1, 6 (1893) 358 c) по изд. Хирша вместе с сопоставлением кодекса из Корника

W. Kemper, Die Inschriften des Klosters Oliva, Beilage zum Programm des Koeniglichen Gymnasiums zu Neustadt in Westpreussen-Ostern 1593, 1893, 9 c) из оригинальной рукописи в церкви Оливы.

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 1 (1861) 675-686 d)

H. Zeissberg, Ueber eine Handschrift zur aelteren Geschichte Preussens und Livlands, Altpreussische Monatsschrift, 8, 1871, 587-589 d), варианты из вроцлавской рукописи

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 5 (1874) 595-602 d) ранняя редакция из вроцлавской, ватиканской и геттингенской рукописи

W. Ketrzynski, в Mon. Polon, hist., 1, 6 (1893) 290-309 d)

см. Comm. Wenta (1990), pp. 154-189 d), 154-163, из ватиканской, pp. 164-189, из геттингенской рукописи

E. F. Simonetti, Sammlung vermischter Beitraege zum Dienste der Wahrheit, Vernunft, Freiheit und Religion (Frankfurt a. d. Oder), 11, 1751, 67-82 e)

L. Lieberkuehn, в Miscellaneen. 6 Stuecke, I, Stettin 1779, pp. 19-31 e) из утраченной рукописи, см. также Comm. Perlbach (1871) 170

Th. Hirsch, в Script. rer. Prussic., 1 (1861) 727-731 e), первая и вторая табличка

W. Ketrzynski, в Mon. Polon, hist., 1, 6 (1893) 350-358 e) первая и вторая табличка

E. Strehlke, в Script. rer. Prussic., 3 (1866) 401-402 n. 4, e), надгробная надпись основателей

W. Kemper, Die Inschriften des Klosters Oliva, Beilage zum Programm des Koeniglichen Gymnasiums zu Neustadt in Westpreussen-Ostern 1593, 1893, 6 e), первая эпитафия герцога Святополка из оригинальной рукописи из церкви Оливы

Литература о рукописях

см. Comm. Minzloff (1856) 74-76 об e)

A. Przezdziecki, Wiadomosc bibliograficzna o rekopisach zawierajacych w sobie rzeczy polskie, Warszawa 1850, 87-88 о ватиканской рукописи

M. Perlbach, Die aeltere Chronik von Oliva, Goettingen (Diss.) 1871, 169-170 о двух утерянных рукописях

A. Chmiel, Rekopisy biblioteki hr. Tarnowskich w Dzikowie, Krakow 1908, 29 о краковской рукописи

M. Gebarowicz, Katalog rekopisow Biblioteki im. Gwalberta Pawlikowskiego we Lwowie, Lwow 1929, 52-53 о краковской рукописи

Inwentarz rekopisow Biblioteki Zakladu Narodowego im. Ossolinskich we Wroclawiu, 2, Wroclaw 1948, 57 о краковской рукописи

R. Marciniak – M. Muszynski – J. Wiesiolowski, Katalog rekopisow staropolskich. Biblioteki Kornickiej xvi-xviii w., 1, Wroclaw – Warszawa – Krakow 1971, 196-197 о корниковской рукописи

J. Wenta, Dziejopisarstwo w klasztorze cysterskim w Oliwie na tle porownawczym (Studia Gdanskie, 8), Gdansk – Oliwa 1990, 23-30  подробно обо всех рукописях

Литература - Comm.

Th. Hirsch, Das Kloster Oliva. Ein Beitrag zur Geschichte der WestpreuЯischen Kunstbauten, Danzig 1850

Th. Hirsch, Das Kloster Oliva, ein Beitrag zur Geschichte der Wespreussischen Kunstbauten, Neue Preussische Provinzialblaetter 10 (1850) 1-74

M. Toeppen, Geschichte der preussischen Historiographie von P. von Dusburg bis auf K. Schuetz. Oder Nachweisung und Kritik der gedruckten und ungedruckten Chroniken zur Geschichte Preussens unter der Herrschaft des deutschen Ordens, Berlin 1853, 18-26, 117-121

K. Kletke, Quellenkunde der Geschichte des Preussischen Staats. 1: Die Quellenschriftsteller zur Geschichte des PreuЯischen Staats, nach ihrem Inhalt und Werth dargestellt, Berlin 1858, 76-77, 119-120

M. Perlbach, Die aeltere Chronik von Oliva, Goettingen (Diss.) 1871

J. P. L. David, Les sources de l'histoire de Pologne а l'epoque des Piasts (963-1386), Paris 1934, 215, 231

J. Dabrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie – do roku 1480, Wroclaw – Warszawa – Krakуw 1964, 169-171

J. Wenta, Dziejopisarstwo w klasztorze cysterskim w Oliwie na tle porownawczym (Studia Gdanskie, 8), Gdansk – Oliwa 1990

H. Lingenberg, Die aelteste Olivaer Geschichtsschreibung (bis etwa 1350) und die Gruendung des Klosters Oliva, Luebeck 1994

J. Wenta, Auf dem Weg zur Reedition der Denkmaeler der preussischen mittelalterlichen Geschichtsschreibung. Das Problem der Fassungen des Textes, в Die Geschichtsschreibung in Mitteleuropa. Projekte und Forschungsprobleme (Subsidia historiographica, 1), сост. J. Wenta, Torun 1999, 326-329

J. Wenta, Studien ueber die Ordensgeschichtsschreibung am Beispiel PreuЯens (Subsidia historiographica, 2), Torun 2000, 12-16, 35-36, 199-201, 223-226

Упоминания:

Annales Olivenses

Chronica Olivensis

Epitaphium Dithardi abbatis

Exordium Ordinis Cruciferorum

Tabulae fundatorum et benefactorum monasterii Olivensis